नेपाली नेताहरुले भारतिय नेताहरुसंग राजनीतिक गुण सिक्नु पर्छ

केशब काफले

हाम्रो दक्षिणी छिमेकि देश भारतमा लोकसभाको निर्वाचन सम्पन्न भैसकेको छ। भारतमा सम्पन्न भएको यस निर्वाचनले नेपाली मिडियाहरुलाई पनि प्रयाप्त मात्रामा खुराक दिईरहेको छ । यस निर्वाचनको प्राप्त मत परिणाम अनुसार कुनै बेला धार्मिक कट्टरबादी मात्रै नभएर बाहुन क्षेत्री तथा बानियाको पार्टीको रुपमा परिचय प्राप्त गरेको जतिय पार्टी भारतीय जनतापार्टी (भाजपा) तथा उसको गठबन्धन एनडिएले आवश्यक बहुमत भन्दा ६३ सिट धेरै जितेर विजय प्राप्त गरेको छ । एक्लै भाजपाले पूर्ण  बहुमतभन्दा ११ सिट धेरै जितेको छ भने गठबन्धनले लोकसभाका ५४३ मध्ये ३३५ सिट प्रप्त गरको छ । कुनै बेला भाजपा कट्टर हिन्दुवादी पार्टीको रुपमा  चिनिथ्यो । यस पार्टीका अनेक चरमपन्थी नारा थिए । जस्तै कि हिन्दी हिन्दु,हिन्दुस्तान हमारा है । देशकी रक्षा धर्मकी रक्ष्ाँ यही हमारा नारा हैआदी । तर ६५ प्रतिशत हिन्दुहरु भएको देशमा त्यस्तो हिन्दुवादी छवि  बोकेको पार्टीले कहिले पनि आशान्तित सफलता प्रँप्त गर्न सकेन । यस पार्टीको मार्गमा क्षत्रिय पार्टीहरु पनि रोडा बन्ने गरेका थिए । हिन्दुहरुको बाहुल्यता रहेको देशमा त्यतो कट्टर हिन्दुवादी पार्टीको असफलतालाई जातिय राजनितिको असफलताको रुपमा लिईन्थ्यो । फेरि यस पार्टीले २००४ पछि आफनो कट्टर छविमा सुधार गर्दै आफुलाई विकासवादी ,विकास प्रेमी पार्टीको रुपमा परिणत गर्दै गयो । जनताले उसको यो परिर्तित रुप रुचाउदै गए । हालैमा सम्पन्न निर्वाचनमा पनि यस पार्टीले विकासलाई नै मूख्य मुद्दा बनाएको थियो । धार्मिक र जातिय मुद्दाले दिन नसकेको सफलता अहिले यस पार्टीलाइ विकासका मुद्दाले दिएको छ । जबकी जातिगत राजनीति गर्ने केही क्ष्ँत्रीय पार्टीहरुलाई आफनो आस्तित्व कयम राख्न पनि कठिन परेको छ ।भारतमा देखिएको अहिलेको यस परिदृष्यले के पनि प्रष्ट भएको छ कि धार्मिकताका आधारमा जातियताका आधारमा राजनीति गर्ने दलहरुको कहिले उत्थान हुदैन । जातिगत राजनीति कहिले सफल हुदैन ।
नेपालका दलहरु जसले जातिय भावना भडकाएर राजनीति गर्ने कोसिस गर्दैछन त्यस्ता दलहरुले भारतको भाजपा भन्ने पार्टी र तिनका नेताहरु संग केही सिक्नु पर्छ । यो भारतीय जनता पार्टी १९८० को दशकमा स्थानपना भएको पार्टी हो । यस पार्टीमा अनेक विद्धान व्यक्तित्वहरुको भरमार छ  । तर पनि यस पार्टीले सफलता प्राप्त गर्नका लागि अन्ततःआफनो धार्मिक तथा जातिय कट्टरता त्याग्नै प¥यो । यहाबाट पनि नेपाली नेताहरुले केही सिक्नु पर्छ । यस पार्टीले आफनो स्थापनाको ३४ वर्ष सम्म पनि आफनो मूख्य प्रतिद्धन्द्धी पार्टी भारतीय कांग्रेस पार्टीलाई खासै ठूलो चुनौती दिन सकेको थिएन । तर यस पार्टीले अहिले आफनो कट्टर छवि त्यागेपछि भारतीय कांग्रेसको सफाया  गरेको छ । यस पार्टीका गुजरात प्रँन्तका मुखिया नरेन्द्र मोदीले गुजरातमा गरेको विकास अहिलेको चुनावी मुद्दा बनेको थियो । श्री नरेन्द्र मोदीले वितेका १० वर्षमा गुजरात प्रान्तको प्रचुर विकास गरेका छन । अहिले त्यही विकासको पुरै भारतमा प्रचार गरेर गुजरात मोडल देखाएर तथा देशमा व्याप्त भ्रष्टाचार कालाबजारी आदीलाई मुद्दा बनाएर ५४३ मध्ये ३३५ सिट यस पार्टीको गठबन्धनले जित्न सफल भएको छ । यसले के पनि प्रष्ट हुन्छ भने जनताले जातिगत या धार्मिक आधारको राजनीति भन्दा विकास मुलक राजनीति मन पार्दछन । यहाबाट पनि नेपाली नेताहरुले केही सिक्नुपर्छ । अहिले भाजपा धार्मिक र जातिय स्तरको राजनीतिबाट विकास मुलक राजनीतिमा सक्रिय भएको छ ।जसको एथेष्ट फल पनि प्राप्त गरको छ । सो यहाबाट पनि नेपालमा जातिय राजनीति गर्ने पार्टीहरु र नेपालका नेताहरुले केही सिख लिनुपर्छ । किन कि नेपालका केही दलहरुले पनि जातिय राजनीति गर्ने गरेका छन  ।  जातिय धुव्रीकरण गराएर एक जातको अर्को जात प्रति वैमन्ष्यता उत्पन्न गराएर विभिन्न जात जातिका बीच फाटो पारेर जाति विशेषलाई सडकमा ओरालेर उनीहरुको भावना संग खेलवाड गरेर राजनीति गर्ने पार्टीहरुले भाजपाले जस्तै आफुलाई पनि परिणत गर्नु पर्छ । भाजपाको राजनीतिक जीवन र हाल उसको परिवर्तित अवस्थाबाट सिख लिन जरुरी देखिन्छ नेपालका नेताहरुलाई । जातिय मुद्दा उठाएर पटक पटक निर्वाचनमा जादा नपाएको सफलता आज भाजपाले विकासको मुद्दामा लडेर पाएको छ । जातिय राजनीति गर्ने पार्टीहरुकालागि एउटा सबक हो भाजपाको जीत । अन्ततःआज भाजपा आफनो धार्मिक तथा जातिय विचार पूर्णत त्याग गर्न बाध्य बन्यो । र त्यसैले सफलता पनि पायो । एउटा ससक्त तथा सक्षम दल बन्नका लागि देशका सबै जात जाति भाषा भाषिको विश्वास प्राप्तगर्न सक्नुपर्छ । नेपालमा पनि जातिय आधारमा र धार्मिकताको आडमा राजनीति गर्ने पार्टीहरुले भारतमा भएको हालको निर्वाचनबाट धेरै कुरा सिन्नुपर्छ । अन्यथा जातिय राजनीति गर्ने दलहरुको एकदिन आस्तित्व नै संकटमा पर्ने  निश्चित छ ।
राजनीतिक पार्टीहरुले जातियतामा होईन की चौमुखि विकासमा ध्यान दिनुपर्छ । जसले सबै जातजातिको भलो गर्दछ र पार्टीहरुले राजनीतिक लाभ पनि पाउने छन । जातिगत तथा धार्मिक कट्टरवादीसोचको राजनीति पूर्ण सफल हुदो रहेन छ भन्ने उदाहरण पनि हो हालमा सम्पन्न भारतिय चुनाव । भारतमा भएको निर्वाचनमा भारीतय काग्रेसपार्टीको आस्तित्व मात्रै बाकी छ । तर त्यस पार्टीका नेताहरु हतास र उत्तेजित छैनन । आफनो पार्टीको अप्रत्यासित हार पश्चात कांगे्रस पार्टीकी अध्यक्ष्ँ श्रीमती सोनिया गांधि तथा उपाध्यक्ष राहुला गान्धी दुवैले सालिनता तूर्वक हार स्वीकार गरेका छन । हारको नैतिक जिम्मेवारी पनि आफुहरुले लिएका छन । उनीहरुले जनमतको स्वागत गर्दै भनेका छन की ठीकै छ जनमतको कदर गर्नुपर्छ हामीसंग जनता रिसाएका रहेछन यस पटक जनताले हामीलाई पत्याएनन,तर जनताको फैसला सिरोधार्य गर्छै भन्दै विजयी पार्टीहरुलाई बधाई तथा शुभकामना पनि दिएका छन । के यस्तो सालिनता यस्तो नैतिकता छ नेपालका दलहरुमा र तिनका नेतामा ? हार सहनी जीत पचाउनी क्षमता छ नेपाली नेताहरुमा ? सिक्नु पर्छ नेपालका नेताहरुले छिमेकीहरु संग । सोनिया गान्धी तथा राहुल गान्धीले आफुहरुलाई भोट नदिएर हराएका जनतालाई पनि धन्यवाद दिएका छन । उनीहरको सालिनता र नैतिकता देखेर त नेपाली नेताहरु सर्मैसर्मले मर्न पर्ने थियो । तर यहाका नेतामा सर्म र नैतिकता कहा छ र ? यहा त भोट नदिने जनतालाई चेतावनी दिईन्छ , रगतको खोलो बगाइदिने धम्की दिईन्छ । गाउ निकाला गर्नेधम्की दिईन्छ । सिक्नै पर्छ नेपाली नेता तथा दलहरुले छिमेकीहरु संगकेही गुण । नैतिकता सालिनता,धैर्यता भन्नेकुरा त परैजावस यहा त आफुले जिते निश्पक्ष्ँ निर्वाचन हारे देखि देशि विदेशी शषणन्त्र देख्छन यहाका नेताहरुले । यहा जीतेकाहरुले हारेका हरुलाई विभिन्न नामाकरण गर्दै अवद्र भाष प्रयोग गर्दैहरुवा क्षरुवा,नामर्द,लाजपचेका भन्छन । हारे भने हारमा देशिविदेशी षडयन्त्र देख्छन । जनता धम्काउछन यहा त न हार सैर्य छ न जीत पाच्य छ । सिक्न पर्छ यहाका नेताहरुले भाजपाका अध्यक्ष्ँतथा अन्य वरिष्ठ नेताहरुले आफनो पार्टीको आशा अनुरुप जित पश्चात कमेन्ट गर्दै पत्रकार सम्मेलन मार्फत आफना कार्यकर्तालाई सम्बोधन गर्र्दै भनेका थिए कि सैयम राख्नुस जीतको अतिउत्साहमा हारका पार्टी तथा उनका नेताहरु प्रति कुनै अनुचित शब्द प्रयोग नगर्नुस । अशब्द प्रयोग नर्गुस,कसैलाई पनि कटाक्ष्ँ नगर्नुस उत्तेजीत नार नलगाउनुस जो हुनी चुनाव प्रचारमा भयो  अब परिणाम पश्चात कसैलाई शब्द वाण प्रहार नगर्नुस सालिनाता पूर्वक खुशी मनाउनुभन्दै निर्देशन दिएका थिए । उनीहरुको यस्तो विचारले उनीहरुको माहनता दर्साउछ । तर यहा त जीतेकाहरुले केही वदशीहरुको नाम लिएर जीन्दावाद मुर्दाबादका नारा लगाउछन । हारे भने जनता रन्काउछन,धम्काउछन । शिख नेपाली नेता हो केही सिख सालीनता धैर्यता मर्यादा आदी सिख । सिख्नै पर्छ यहाका नेताहरुले केही गुण आफना छिमेकी देशका नेताहरु संग ।

तस्बिर पनि कस्ता कस्ता

पीर पीडा पिउने, मृत जीवन जिउने

केशब काफले

नारी तथा पुरुष दुवै यस सृष्टि रुपी नाटय मञ्चका नायक नायिका हुन । यिनी दुवै नायक नायिकाको आपसी तालमेल यति गहिरो हुन्छ कि यिनलाई अलग गर्न सम्भव हु“दैन । नारी पुरुष दुवैको पूर्ण सहभागिता बीना श्रृष्टिको यो नाट्य मञ्चन असम्भव छ । तर आज सृष्टिका यिनी दुई नायक नायिकालाई कानुन रुपी तलबारले चिरेर दुई फ्याक पारि“दै छ  । लेखको उद्देश्य महिला हक अधिकारको विरोध गर्नु कदापि होईन,बरु यथार्थ प्रष्ट्याउनु हो । समाजमा कुनै एक पक्ष्ँले अनपेक्ष्ँित र अनावश्यक शक्ति प्राप्त गरेर शक्तिशाली हुन्छ भने उ निश्चित रुपमा निरंकुश हुन्छ । निरंकुशको अर्थ हो छाडा हुनु । शक्ति सम्पन्न वर्गले कमजोर वर्गको शोषण गर्छ । शक्तिशाली वर्गले नैतिक अनैतिक भन्ने विषयलाई महत्व दि“दैन तर यहा“ विषय नारी पुरुषको हो । लिड्डका आधारमा भेदभाव गर्न पाईदैन भन्ने कानुन भएको देशमा लिड्डकै आधारमा पुरुष विरोधी कानुन मौजुद  छ । कानुनी व्याख्यामै विरोधाभाष देखिन्छ,यो कस्तो व्याख्या हो ? एकतर्फ लैड्डिक भेदभाव गर्न पाईदैन रे फेरि लिड्डकै आधारमा एक पक्ष्ँलाई छुट दिइएको छ । महिला वर्गलाई दिइएको यस कानुनी आरक्ष्ँणले पुरुषवर्गको पूर्ण आयु जिउने अधिकार पनि खोसेको छ । यहा“ त विडम्बना कस्तो छ भने व्यक्ति हत्यालाई पनि महिला हिंसाको रुपमा व्याख्या गरेर पुरुषलाई दोषि ठहर गरिन्छ । तर कुनै नारीले आफनो प्रेमीस“ंग मिलेर आफनै पतिको हत्या गर्दा पनि त्यसलाई पुरुष हिंसाको दृष्टिले हेरि“दैन । यस्तो भेदभाव किन? नारीले हत्या गरे व्यक्ति हत्या हुने ? पुरुषले नारीको हत्या गरे महिला हिंसा ? कानुनी व्याख्या पुरुष विरुद्ध ? सामाजिक व्याख्या पुरुष विरुद्ध आखिरी पुरुष विचरा कहा“ जाने ? महिलाद्वारा पुरुष हिंसा हुनै सक्दैन पत्निद्वारा पति पीडित हुनै सक्दैन भन्ने मानसिकताले गर्दा आज पुरुष समाज निकै पीडित बन्न पुगेको छ ।
केही सामाजिक मान्यता र नारी तथा पुरुष बीचको घोर न्यायिक विभेदताका कारणले गर्दा आज पुरुषहरु आफना पिर पीडा लुकाएर बस्न बाध्य बनेका छन । देशको कानुनी व्यवस्थाले महिलाहरुलाई शक्तिशाली बनाएको छ भने पुरुष वर्गलाई लाचार  पारेको छ । आज पुरुष बिवस बनेको छ । अगाडि कुवा पछाडि खाल्टो जता जा“दा पनि मृत्यु । आज पुरुष मुसा विरालोको सिकार बनेझै महिलाको सिकार बन्ने गरेको छ । यसको उदाहरण हो एक  दुई वर्ष पहिलाको कुरा होला नेपालको एउटा अदालतले विषम अवस्थामा नाता प्रमाणित गर्ने वैज्ञानिक पद्धति डिएनएको प्रमाणिकतालाई पुरुषको पक्षमा मान्य गरेन । अन्ततः पुरुष निर्दोष हु“दा हु“दै पनि दण्ड सजाको भागेदा हुन पुग्यो । एक जना महिलाले मेरो काखमा खेल्दै गरेको बालक अमुक पुरुषको हो भन्दै गुजारा भत्ता क्षतिपुर्ति आदिको माग सहित अदालत पुगिन तर पुरुषले बच्चा मेरो  हुनै सक्दैन भन्दै प्रतिवाद ग¥यो । पुरुषको भनाई थियो कि मेरो उनी महिलास“ंग केही समय सामान्य प्रेम सम्बन्ध रहे पनि उनीस“ंग यौन सम्पर्क कहिले पनि नभएको हु“दा बच्चा मेरो हुनै सक्दैन भन्दै प्रतिवाद गरे । प्रमाणिकता जा“चका लागि अदालतले आ“फै डिएनए परीक्ष्ँणको आदेश ग¥यो । परीक्ष्ँणमा बच्चा उनी पुरुषको नभएको प्रमाणित भयो । तर फेरि पनि फैसला उनी पुरुष विरुद्धमा आयो । अदालतले वैज्ञानिक प्रमाणिकतालाई भन्दा पनि महिलाको मौखिक बयानलाई बलियो मानेर फैसला सुनायो । यस्तो मा छ बा“की कही पुरुषले न्याय पाउने ठाउ“ ? केही  सामाजिक लोभ लाप र महिला पुरुष बीचको मुद्दामा पुरुषको जित ह“ुदैन पुरुषले न्याय पाई“दैन भन्ने मानसिकता र अवस्थाले गर्दा आज अनेक पुरुषहरु पिर पीडा पिउने मृत जीवन जिउने गरेका छन ।
घर भित्र होस अथवा घर बाहिरको कार्य स्थल होस ,कार्यालय होस या सार्वजनिक स्थल होस । पुरुषमाथि महिलाद्वारा जति थिचो मिचो गरे पनि पुरुषले न्याय पाउने सम्भावना एकदमै क्षिण हुन्छ । मानौ पुरुष ह्दय सुन्य निर्जिव वस्तु हो । पुरुष विरोधी तर महिला पोषित कानुन र केही सामाजिक मान्यता तथा लोभलालचले गर्दा आज कैैयन पुरुषहरु भित्रभित्रै महिलाको अन्याय सहेर हुडन र पिर पीडा पिउ“दै ओठमा कृतिम मुस्कान छर्दै जिवित अवस्थामै मृत प्राय जीवन जिउने गरेका छन । उल्लेखित अवस्थाका पुरुषहरुको कमी छैन यस समाजभित्र तर नारीद्वारा पुरुषपीडित बनेका धेरै जसो घटना त प्रकाशमै आउ“दैन । किनकि पुरुष समाजमा एउटा पुरानो सामाजिक मान्यता भनौ या मानसिकता के छ भने स्वास्नीले जारेको  र जुवामा हारेको कसैस“ंग नभन्नु अरे । अन्यथा आफनै जग हं“साई हुन्छ अरे । पुरुषको यस मानसिकताको भरपुर लाभ नारीले पाउने गरेका छन । तर यो सामाजिक मान्यता हो । यसलाई तोडन पनि सकिन्छ । तर पुरुषले कानुन रुपी बलियो बन्धनलाई कसरी तोडन सक्छ र ? बराबरको अपराध गरेबापत लिड्डका आधारमा गरिएको कानुनी भेदभाव र केही सामाजिक लोभलाजले गर्दा आज पीडित पुरुषहरु चुप चाप मनको व्यथा मनमै थन्काएर ओठमा कृतिम मुस्कानका साथ पीडा युक्त जीवन जिउने गरेका छन । व्यवस्थापिका,कार्यपालिका,न्यायपालिका कुनै अंगले पनि पुरुषको यस अवस्थालाई जान्ने बुझने कोशिस गर्दैनन । अझै पनि महिलावादी संगठनहरुले तथा केही लेखक लेखिकाहरुले पुरुष विरुद्ध अझै काडा कानुन बनाउनु पर्छ भन्ने माग गरिरहेका हुन्छन । यस देशको कानुनी व्यवस्था नै गलत छ नारी पुरुषका विषयमा । जस्तै कि लिड्डका आधारमा भेदभाव गर्न नपाईने व्यवस्था छ भने फेरि लिड्डकै आधारमा नारी पुरुषको बीचमा यो कानुनी भेदभाव किन ? प्रश्न छ समाजका विद्वानहरुस“ंग ? के पुरुषको पूरा आयु जिउने अधिकार छैन र ? पीडित पुरुषका ओठमा खेल्दै गरेका कृतिम मुस्कानका पछाडि लुकेको पीडास“ंग घरकै सदस्यहरु पनि परिचित हु“दैनन । यस अवस्थाले केही पीडित परेका पुरुषहरुको आयु पनि क्ष्ँिण हुने गरेको छ यो एउटा सर्वेक्षणले देखाएको तथ्य हो ।
पुरुषको त ह्दय खोलेर पीडा पोख्ने ठाउ“ पनि ह“ुदैन । किनकि आज भोलि संयुक्त परिवारको परिवेश रहेन विवाह पश्चात श्रीमतीलाई सुख कटाउनका लागि बाबुआमा,दाजुभाई,घर परिवार त्याग गरेका पुरुषहरुको दुख विसाउने थलो बा“की रह“दैन । सामान्य घरायसी झगडालाई पनि नारी हिंसाको रुप दिएर पुरुषलाई थन्को लगाउन सकिन्छ त्यसकरण पुरुषको बोल्ने अवस्था बा“की रहेन । पुरुष जति पीडित ह“ुदा पनि डिभोर्सको बारेमा सोच्न पनि सक्दैन । किनकि पुरुषले चाहेर त डिभोर्स नै पाउ“दैन ।कथमकाल पायो भने पनि त्यो भोको नांगो हुने निश्चित छ । प्रथम त पूरुषले डिभोर्स खोज्ने बाटोमा कानुन रुपी यति धेरै का“डा रोपिएको हुन्छ कि तिनी का“डाको का“ट छा“ट गर्दागर्दै पुरुष रगाताम्य हुनपुग्छ । जबकी केही मार्ग नारीका लागि अति सुगम बनाएको छ कानुनले । यदि सम्पत्तिको स्वामीत्व नारीको रहेछ भने डिभोर्सको अवस्थामा पुरुषकंगाल हुने निश्चित छ । पुरुषको पक्ष्ँमा वैज्ञानिक प्रमाण पनि साक्ष्ँमानेको छैन कानुनले भने अर्को तर्फ महिलाको मौखिक बयानलाई नै प्रमाणिक आधार मान्ने गरेको छ कानुनले  ।
कानुनको यस भेदभावले सृष्टिका यी दुई मुख्य नायक नायिकालाई अलग पार्ने काम गरेको छ । सामाजिक रुपमा पुरुष सरह हक अधिकार महिलाहरुले पाउनै पर्छ यसमा कुनै दुई मत छैन । तर महिला भएकै कारण कानुनमा पनि उनीहरुलाई भारी डिस्काउण्ट दिनु भनेको सरासर पुरुष हिंसा हो । पुरुष हिंसाका कानुनी छुट हो यो लिड्डका आधारमा गरिएको भेदभाव हो । कानुनले नै लिड्डका आधारमा भेदभाव गर्छ भने सामाजिक रुपमा भेदभाव नहुने कुरै भएन । तसर्थ यस भेदभावलाई समाप्त गर्नुपर्छ । पितृसत्ता समाप्त गर्ने निहु“मा मातृ सत्तँ लादेर समाजमा नया“ विकृति जन्माउनु निश्चय पनि गलत हो ।

मोटरसाईकलले यस्तो पनि बोक्ने

बाहादुर रागो

सरकार भन्ने आखिर कुन चराको नाम हो ?

केशब काफ्ले

रुपन्देहीको भलबारी स्थित आयल निगमको सप्लाई डिपोको नजिकैबाट व्यवस्थित रुपमा वर्षौदेखि ठूलो परिमाणमा तेल चोरी गर्ने एउटा संगठित गिरोहको हालैमात्र रुपदेन्देही प्रहरीले पर्दाफास गरेको छ । तर त्यस तेल चोरी काण्डका मुख्य नाईकेहरु भने अजै पक्राउ पर्न सकेका छैनन् । केही भरियाहरुलाई र केही आयल निगमका कर्मचारीहरुलाई मात्रै पक्राउ गर्न सफल भएको छ प्रहरी प्रशासन । तेल चोरीमा  रुपन्देही क्षेत्रका   केही तथा कथित अति विशिष्ट इज्जतदार ठानिएका सफेदकोषहरुको संलग्नता रहेको रहस्य खुल्न आएको छ । उनीहरु विरुद्ध प्रहरी प्रशासनले वारेण्ट जारी गरेको छ । तर उनीहरु प्रहरी प्रशासनदेखि धेरै टाढा छन् । तर शासन कर्ताहरुका निकै नजिक रहेका छन । यद्यपि रुपन्देहीका प्रहरी प्रमुख विक्रम थापाले उनीहरु विरुद्ध कडा कर्वाही गरी छाडने प्रतिबद्धता प्रकट गर्नु भएको छ । उहा“प्रति जनता कृतज्ञ छन ,आस्वस्थ छन । उहा“प्रति जनतामा कुनै शंका छैन् । तर चोरका नाइके भनिएका  व्यक्तिहरु यति धेरै शक्तिशाली छन कि उनीहरुलाई पक्राउ गरेर    कानुनी कार्वाही गर्नु भनेको प्रहरी प्रशासनलाई उत्तिकै गाह्रो हुने छ , जति की पृथ्वीबाट हातले चन्द्रमा छुनु । उनीहरु राजनीतिक शक्ति केन्द्रका  यति नजिक छन मानौ जस्तै श्रीमान श्रीमती  । त्यसकारण यस तेल चोरी काण्डलाई प्रहरी प्रशासनले मात्रै कार्वाहीको दायरामा ल्याउन सक्दैन । यसमा व्यापक जनसहभागिता चाहिन्छ । विद्यार्थी वर्गको ठूलो सहयोग चाहिन्छ । यस चोरी काण्डलाई राजनीतिक स्तरबाटै ढिसमिस गर्ने पूरापूरा प्रयास हुने छ । जसमा प्रहरीको प्रयास व्यर्थ जाने छ । भरियाहरु र केही कर्मचारीहरुलाई मात्रै पक्राउ गर्नु भनेको एउटा विशाल वोटवृक्षबाट दुई चारवटा साना हा“गा काटेर झार्नु जस्तै हो । यस प्रकरणमा अख्तियारको पनि चासो रहेको हु“दा र रुपन्देहीका प्रहरी प्रमुखको पनि प्रतिवद्धता रहेको हु“दा केही आशा गर्ने ठाउ“ बा“की छ । तर कथमकाल चोरका नाईकेहरु पक्राउ परे भने पनि उनीहरुलाइ राजनीतिक स्तरबाटै मुक्तिकालागि सुरक्षित मार्ग दिईने छ । फेरि यो तेल चोरी जारी नै रहने छ । यस प्रकरणको चेन हु“दै लामो छ । यसको चेन प्रहरीले मात्रै काटन पक्कै पनि सक्दैन । यसका लागि राजनीतिक पार्टीहरु ईमान्दार हुनु जरुरी छ । राजनीतिक पार्टीहरु जनता प्रति उत्तरदायी हुुनपर्दछ । यदि राजनीतिक दबाब हुदैन भने नेपाल प्रहरीले चाहे जस्तो अपराध होस चाहे जस्तो अपराधी होस सजिलै नियन्त्रण गरेर कार्वाही गर्न सक्छ । नेपाल प्रहरीको नजरबाट कोही अपराधी बच्नै सक्दैन । अपराध अनुसन्धानका विषयमा नेपाल प्रहरी विश्वमा दुई नम्बरमा र एसियामा एक नम्बरमा पर्दछ । यो तथ्य सन १९९८ ताक दिल्लीमा भएको एउटा विश्व आन्तरिक सुरक्षा संगठनको सम्मेलनमा खुलस्त भएको थियो । तर नेपाल प्रहरीलाई राजनीतिक दबाबमा काम गर्नु पर्छ । अन्यथा कस्तै अपराधी पनि बा“की रह“दैनन नेपाल प्रहरीको फन्दाबाट । तर त्यस चोरी प्रकरणमा पनि अन्ततः प्रहरी विवश र लाचार सिद्ध हुने छ । अपराधी मुक्त हुने छन तेल चोरी जारी रहने छ । यो तेल  चोरी साधारण चोरी होइन । सिधासिधा  राष्ट्र चोरी हो,नेपाल चोरी हो । यसलाइ तेलचोरीको रुपमा लिनु भनेको महा मूर्खता हो । आयल निगम मात्रै सिध्याउने चोरी होइन यो । यो त पूरै राष्ट्र सिध्याउने चोरी हो । यस चोरीको तस्बीर अत्यन्त भयावह छ । यसको परिणाम घातक छ । यहा“ नेर रोचक तथा डरलाग्दो कुरा त के छ भने उल्टै चोरहरुले नेै आफनो शक्ति प्रदर्शन गर्दै प्रहरी प्रशासनलाई नै ब्ल्याकमेल गर्दैछन । यो कस्तो अराजकता हो ? महाभारत काव्य ग्रन्थको एक स्थानमा भिष्म पितामहले उपदेश ंिददै भनेका छन कि देश भित्र अराजकता फैलिनु भनेको अन्ततः राष्ट्रको मृत्यु हुनु हो । अराजकताले राष्ट्रको मृत्यु निम्त्याउं“छ । यसमा कुनै सन्देह छैन भनेर युधिष्टीरले भनेका छन । यस कुरालाई महान नीतिज्ञ चाणक्यले अनुमोदन गरेका छन । त्यसकारण राज्य सञ्चालकले अराजकतालाई शिर उठाउन दिनु हु“दैन । तर रुपन्देहीको तेल चोरीको प्रकरण पछि चोरका नाईकेहरुले अराजकताको पराकाष्ट नाघेर जसरी आफ्नो शक्ति प्रदर्शन गर्दै तेल ढुवानी बन्द गरेर जनतालाई दुख दिएर जुन अराजकताको पद्रर्शन गरे त्यसले नेपाल सरकारलाई सिधा सिधा गम्भीर चुनौती दिएको छ । आखिरी कहा“ छ खै सरकार ? कहा“ छ खै नेपाल सरकार यो नेपाल सरकार हो कि व्यापार सरकार हो ? आखिरी सरकार कुन चराको नाम हो ? चिन्न चाहन्छन जनताले । न देखिन्छ न अनुभूति हुन्छ ? के नेपालमा जन्म लिनु नै केही अपराध अभिषाप नेै हो त ? यस तेल चोरी प्रकरणका मुख्य नाईकेहरु अजैसम्म पनि पक्राउ नपर्नाले कानुन भनेको गरिब असाहय , अशक्तहरुलाई मात्रै होइछ भन्ने कुरा थप प्रष्ट भएको छ । शक्तिशाली व्यक्ति र शक्ति केन्द्रका निकट रहेका व्यक्तिहरुलाई जस्तै अपराध गरे पनि कानुृनले छुन पनि सक्दैन । कानुन उनीहरुका लागि रबरको गुडिया जस्तै हो भन्ने कुरा प्रष्ट भएको छ । हेक्का रहोस आयल निगम घाटामा जानु निगम डुब्नुमा एक मात्र कारण तेल चोरी मात्रै हो । अन्य कुनै कारण हुनै सक्दैन । किनकि यस चोरीबाट आयल निगमलाई प्रतिदिन एकदमै थोरै भनेको पनि २६ लाखको घाटा हुन्छ । प्रति महिना ७ करोड ८० लाखको घाटा हुन्छ । प्रतिवर्ष ९४ करोडको घाटा हुन्छ । यो सबै रकम चोरहरुले खान्छन । अनि आयल निगम डुब्छ ।
यो आकडा एकदम तल्लो तहको हो । अधिकतममा यो आकडा तीन गुण बढी पनि हुन सक्छ । त्यस हिसाबले प्रतिवर्ष ३ अर्ब जतिको तेल चोरी चुहावट हुन्छ । यसरी आयल निगम विक्ला कि एकदिन नेपाल नै नबिक्ला र ? एउटा ट्यांकर चालकका मासिक आम्दानी हवाईजहाजको पाईलटको मासिक आम्दानी भन्दा धेरै हुन्छ । यसमा शंका छैन । ट्यांकर चालकको नै यत्रो आम्दानी हुन्छ भने चोरका मुल नाईकेहरुको आम्दानी कति होला ? यस पंक्तिकारले केही समय तेलको क्षेत्रमा काम गरेको अनुभवको आधारमा यो आंकडा प्रस्तुत गरेको हो । हेक्का रहोस जुन जुन पेट्रोल पम्पका मालिकहरुस“ंग तेल ढुवानी गर्न आफना निजी ट्यांकर हु“दैनन् त्यस्ता पेट्रोल पम्पका मालिकहरुलाई १२ हजार लिटर पेट्रोल बेचेर सिध्याउ“दा सिधा सिधा १ लाख ४ हजार रुपया“को शुद्ध घाटा हुन्छ । त्यसकारण उनीहरु पनि सचेत रहन जरुरी हुन्छ ।हेक्का रहोस यहा“ पनि आ“कडा निम्न हो । हजार लिटर भन्दा माथिको चोरी आयल निगमका कर्मचारी चालक र ट्यांकर मालिकको मिलीभगत बिना हुने सक्दैन । जब कि एउटै ट्यांकरबाट ५ हजार लिटर सम्मको चोरी गर्ने गर्दछन । यद्यपि कहिले काही ट्यांकर मालिक  र चालकको मिली भगतमा बन्दुक भन्ने प्रविधि प्रयोग गरेर आयल निगमका कर्मचारीलाई पनि धोका दिन सक्छन । तर स्टक मिलाउ“दा चोरी लुकाउन मिल्दैन । त्यसकारण मिली भगत गर्न जरुरी हुन्छ । ५हजार लिटर पेट्रोलको बजार मूल्य अहिले ६५ लाख बराबर हुन्छ । जबकि ५ हजार लिटर बराबरको चोरी एउटै ट्यांकरबाट मात्रै हुने गर्दछ । यदि  आयल निगममा प्रतिदिन ५० ट्यांकर तेल अनलोड हुन्छ भने , एकदिन आयल निगम मात्रै विक्ला र ? नेपाल बा“की रहला र ? चोरी गर्ने अनेक तरिका छन जो यहा“ लेखी साध्य ह“ुदैन । तोप,बन्दुक,पट्टा कसी अनेक अनेक  । चालक र सहचालकले मात्रै हजार लिटरसम्म चोरी गर्न सक्छन । जो कि सिधै पम्म मालिकलाई घाटा हो । तेल चोरीको पैसाबाट ७५ प्रतिशत चालकको, २५ प्रतिशत सहचालकको हुने गर्दछ । पाइप लाईनको सिल तोडन र जोडन चालक र सहचालक दुवै दक्ष्ँ हुन्छन । पेट्रोल पम्पका सबै मालिकहरुसंग आफ्ना ट्यांकर हुन्छन  भने उनीहरुलाई मासिक लाखौ नाफा हुन्छ । यदि आयल निगममा तेल चोरी हु“दैन भने आयल निगमलाई वार्षिक २ अर्ब जति नाफा हुन्छ यसमा कुनै सन्देह छैन । यस्तो अवस्थामा पनि विद्यार्थी संगठनहरुले ठूलो अन्दोलन गर्न सकेका छैनन् । जनताले सरकार माथि ठूलो दबाब सृजना गर्न सकेका छैनन् । कहिले कहिले राम्रो उद्देश्य प्राप्तिका लागि नराम्रो बाटो  अख्तियार पनि गर्नु पर्छ । एउटा कुखुरा मर्दा पनि सहिद घोषणा गर्नु पर्छ भन्दै माग गर्ने, चक्का जाम गर्ने विद्यार्थी संगठनहरु र नेताहरुको आव्हानमा सडक तताउने जनता आखिरी चुप किन छन । जन दबाब जरुरी छ । विद्यार्थी तात्न जरुरी छ । हेक्का रहोस यो चोरी जनघात मात्रै होईन सिधा सिधा राष्ट्र घात हो । यस पंक्तिकारले बारम्बार निजीकरणको पक्षमा कलम चलाउ“दै आएको छ । अब यस तेल चोरीको घटना पछि आयल निगमलाई तत्काल रुपमा निजी क्षेत्रलाई सुम्पिनु जरुरी देखिएको छ । अन्यथा यस्ता चोरहरुले एक दिन सम्पूर्ण नेपाललाई नै बेचेर खाने छन ।

हिन्दु धर्मका अनुयायी सचेत हुन जरुरी छ

 

 

 

 

 

केशब काफले

विश्वभरी प्रचलित धर्महरुका आ—आफ्नै विशेषताहरु हुन्छन र जसले जुन धर्मको पालना गरेको हुन्छ त्यसले त्यसै धर्मलाई श्रेष्ठ धर्मको मान्यता दिएको हुन्छ । उचित पनि हो । आफुले पालना गर्ने गरेको धर्मप्रति पूर्ण आस्तिक र समर्पित हुनै पर्छ । र आफ्नो धर्म प्रति शंका रहित हुनु पर्छ । विश्वमा प्रचलित अनेक धर्महरुका आ—आफनै विशेषता हुने गर्दछन । फेरि पनि जति विशेषता हिन्दु धर्ममा पाईन्छ त्यति विशेषता अन्य कुनै धर्ममा पाईदैन । यस पंक्तिकारको सबै धर्मप्रति समदृष्टि समभाव रहेको छ । लेखको उद्देश्य कुनै अन्य धर्मप्रति दुराभाव राख्नु वा अन्य  धर्मवालम्बीहरुलाई ठेस पु¥याउनु पटक्कै होईन । जस्तो कि आजकल केही बुद्धिजीवी ठानिएका अतिवादी लेखक समीक्ष्ँकहरुले हिन्दु धर्मप्रति निकै आक्रामक रुपमा प्रस्तुत ह“ुदै अर्थलाई अनर्थ तर्फ तान्दै अबद्र भाषाको प्रयोग गर्दै लेख्ने गरेका छन । तर हिन्दु धर्मले त्यस्तो दुरा भाव कुुुुुनै धर्मप्रंति राख्दैन । कसैप्रति कटुता सिकाउ“दैन । वैरभाव राख्दैन । हिन्दु धर्मका अनेक विशेषताहरु छन । तर आज केही विरोधीहरुले
हिन्दु धर्मका तिनै विशेषताहरुलाई हिन्दु धर्मको कमजोरीको रुपमा अपव्याख्या गर्ने गरेका छन । हुन त यो पंक्तिकार आफै पनि धर्मप्रति अनभिज्ञ छ धर्मको  मर्म यसपंक्तिकारले पनि बुझको छैन । तर यस पंक्तिकारको विचारमा त्यस्ता हिन्दु धर्मको विरोधी लेखक समीक्ष्ँकहरुले हिन्दु धर्मका मर्मलाई यसै पंक्तिकारले जति पनि नबुभिकिन केही नाम र दामका लागि मात्रै कलम चलाउने गर्दा रहेछन् । त्यस्ता  विशेषज्ञ, लेखक, समीक्ष्ँकहरुले यस समाजलाई संगठित गर्नु भन्दा पनि विखण्डित गर्नुमा आफनो उर्जा खर्च गर्ने गरेका छन । हिन्दु धर्म नै एउटा यस्तो महान धर्म हो जसले पशु पक्षिको पनि पूजा गर्दछ । हिन्दु धर्म नै त्यो धर्म हो जसले सबै प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्दछ । हिन्दु धर्मले सम्पूर्ण प्रकृतिको सम्मान गर्दछ । हिन्दु धर्मले सम्पूर्ण प्रकृति प्रद्धत्त सृष्टिको पूजा गर्ने गरेको छ । जस्तै आमाको पूजा,बाबुको पूजा,सुर्यको पूजा,चन्द्रको पूजा,पृथ्वीको पूजा,समुन्द्रको पूजा,अग्नी पूजा,प्रकाश पूजा,पानी पूजा,नाग,कुकुर,कौवा,गाई,गोरु यहा“ सम्मकि हृदय शुन्य पथ्थरको पनि पूजा गर्ने गरेको छ, हिन्दु धर्मले ।
 यसरी गर्ने गरेका सबै पूजाका पछाडि उद्देश्यको पूष्टि गर्न सकिन्छ । तर लेखका त्यस्ता सबै खाले पूजाको सिद्ध गर्न सकिदैन । लेख अनावश्यक रुपमा लामो हु“दै जान्छ । केही धर्म ज्ञाताहरुले यस प्रकारको पूजालाई अन्धविश्वास पनि भन्ने गरेका छन । तर यस पंक्तिकारको विचारमा यो हिन्दु धर्मका महानता हो । उपकारको बदला हो ।यस्ता पूजाद्वारा कृतज्ञता प्रकट गर्ने गरेको छ हिन्दु धर्मले । उपकार गर्ने प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नु न अन्धविश्वास हो,न अतिवाद हो । न अफिमको लत हो । यो हिन्दु धर्मको विशेषता हो । यस्तो विशेषता अन्य कुनै धर्ममा पाईदैन । मनुष्य शरीरका दाताका रुपमा आमा बाबुको पूजा गरिन्छ भने के गलत हुन्छ र ? हिन्द धर्मले आमा बाबुको ईश्वर जत्तिकै पूजा गर्नु पर्छ भनेको छ भने त्यसमा केही गलत छैन । हामीले ईश्वरलाई देखेका छैनौ तर हाम्रँे यस शरीरको निर्माणमा बाबु आमाको भूमिका छ यो कुरा सहजै बुझन सक्छौं । फेरि शरीर दाता प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नु के गलत हो त ? गाई गोरुको पूजा गर्नु पनि उनीहरु प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नु नै हो । गाई नभए गोरु कहा“बाट आउ“ंछ ? गोरु नभए पृथ्वी जोतेर खेती कसरी हुन्छ ? गाईले गोबर मात्रै हैन कि पौष्टिकताले भरपूर्ण दुध पनि दिन्छ । त्यही दुधले हामी र हाम्रँ सन्तान रुष्ट पुष्ट निरोगी हुन्छौं  ।गाई गोरुको मल मुत्रले उत्तम प्रकारको खादको उत्पादन हुन्छ । त्यसका खादको खेतीमा प्रयोग गरेर भर पुर अन्न उब्जाईन्छ । यो मानव समाज प्रति उनीहरुको उपकार हो । तर यस उपकार प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्ने हिन्दु धर्म मात्रै हो । पृथ्वी अन्नदाता हुन । उनको पूजा गरेर कृतज्ञता प्रकट गर्नु पक्कै पनि गलत होईन । हावा र पानी विना जीवन सम्भव हुदैन । सो वायु पूजा,पानी पूजा,पनि उनीहरु प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नु नै हो । उपकारी प्रति कृतज्ञ  हुनु नै पर्छ भन्ने यस पंक्तिकारको धारणा हो । कुनै एउटा चिकित्सकले हाम्रो शरीरमा लागेको रोगको उपचार गरेर रोग निको पार्छ,बदलामा लाखौ रुपया“ लिन्छ ,फेरि पनि हामी जीवन भरी त्यस चिकित्सकको उपकार भुल्दैनौं । फेरि यस प्रकृतिले त हामीहरुलाई अनेकौं उपहार निशुल्क प्रदान गर्ने गरेको छ । यो उपकार त हो नि प्रकृतिको हामी माथि । फेरि उपकारी प्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नु कसरी गलत सिद्ध हुन्छ र ? हिन्दु धर्मवालम्बीहरुले अपनाउने गरेका पूजा पाठका पद्धतिहरुका पछाडि वैज्ञानिक तथ्यहरु लुकेका छन,जसलाई तर्कद्धारा सिद्ध गर्न सकिन्छ । के चन्द्र सुर्य विना पृथ्वीका जीवन सम्भव छ त ? के हावा पानी बिना जीवन सम्भव छ त ? के प्रकाश विना जीवन सम्भव छ त ? यस्ता प्रकृति प्रद्धत साधनहरुले हामीहरु माथि उपकार त गरिरहेका छन नि । र उपकारको पैंचो तिर्न जानेको छ हिन्दु धर्मले उनको पूजा गरेर । पिपलको वृक्ष पूजा गर्नुमा धार्मिक आस्था त छ“दै छ वैज्ञानिक तथ्यको पनि पृष्टि गर्न सकिन्छ । गाई पूजाको पनि धार्मिक वा वैज्ञानिक दुवै तथ्यको पुष्टि गर्न सकिन्छ । हिन्दु धर्म अन्तरगत गरिने प्रत्येक अनुष्ठानको वैज्ञानिक औचित्य सिद्ध गर्न सकिन्छ ।  जो विशेषता र महानता हिन्दु धर्ममा पाईन्छ , अन्य कुनै धर्ममा पाईदैन । तर आज केही स्वार्थी तत्वहरुले यस धर्मस“ग खेलवाड गरिरहेका छन । केही लेखक ठानिएका व्यक्तिहरुले बारम्बार हिन्दु धर्मप्रति कटाक्ष गर्दै लेख लेख्ने गरेका छन । हिन्दु धर्म प्रति केही स्वार्थी तत्व सक्रिय रुपमा लागि परेको आभाश ह“ुदै छ । नेपालको गरिबी अशिक्षा तथा यहा“का सिधासाधा जनतालाइ ऐन केन प्रकरण अपनाएर धर्म परिवर्तन गर्न उक्साउने पनि गरेको पाईन्छ । गरिबलाई धन दिउ“ला । रोगीलाई उपचार दिउ“ला । बेरोजगारलाई रोजगार दिउ“ला
भन्ने आशा देखाउ“दै धर्म परिवर्तन गर्न विवश गरि“दै छ नेपालमा । नेपालको विसम स्थितिको लाभ उठाउ“दै विश्वका केही धनी राष्ट्रहरुले नेपाललाई धर्म परिवर्तनको थलोको रुपमा प्रयोग गर्दै छन र यस कार्यमा नेपालका केही स्वार्थी तत्वहरुको ठूलो भूमिका रहेको देखिन्छ । त्यस्ता स्वार्थी तत्वहरुले यसै विषयलाई धन कमाउने माध्यम बनाई रहेका छन । आफना बाबु आमाको मृत्यु हु“दा उनको शवलाई दाईने हातको मुक्का देखाउने जस्ता नेताहरुले त्यस्ता स्वार्थी तत्वहरुलाई नैतिक समर्थन दिएको आभाष हुन्छ । समय अनुसार हिन्दु धर्ममा अथवा हिन्दुवादी परम्परामा समय अनुसार परिवर्तन र परिमार्जनको आवश्यकता त हुन सक्छ । तर सम्पूणर््ा परम्परालाई खतरामा पार्न सकिदैन । हाम्रो धार्मिक परम्परालाई समाप्त गर्ने उद्देश्यले सञ्चालन हुने गरेका क्रियाकलाप प्रति सजग हुन जरुरी देखिन्छ । धर्म निरपेक्षताले देश विकासको केही ग्यारेण्टी दिदैन । धर्म सापेक्षताले देश विकासमा अवरोध गर्दैन । उदाहरणका लागि विकसित ईश्लामीक राष्ट्रहरु हेर्दा पुग्छ । भाषण गर्दा धर्म निरपेक्ष्ँताको वकालत गर्ने आमा बाबुको मृत देहलाई अजै खोजिस भन्दै मुक्का देखाउने , तर हिन्दु राष्ट्रका पक्षधरले आयोजना गरेको महायज्ञमा चन्दन लेप र प्रसादका लागि भनौ अथवा भोटका लागि भनौ लाम लागेर प्रतिक्ष्ाँ गर्ने नेताहरुसं“ग सतर्क रहन  पनि जरुरी देखिन्छ । केही व्द्विानहरुले हिन्दुहरुका आरध्य देवहरु शिव शंकर,रामकृष्ण,सितापार्वती ,राधा आदिको पूजालाई शक्तिको पूजा ,सामन्तवादको पूजा भन्ने गरेका छन । यस्ता पूजालाई आलोचना पनि गर्ने गरेका छन । त्यस्ता विद्वानहरुलाई चुनौती दिन चाहन्छ यस पंक्तिकारले कि शक्तिको पूजा कहिले कुन युगमा कस्ले पो गर्दैन र ? या गरेको छैन र ? शक्तिको पूजा हिजो  पनि हुने गर्दथ्यो,आज पनि भएकै छ र भोलि पनि हुने नै छ यसमा कुनै सन्देह छैन । शक्ति केन्द्र धाउने,शक्तिको  चाकरी गर्ने,फेरि शक्तिहरुद्धारा आफना जायज नाजाय कार्यहरु सिद्ध गर्ने गराउने प्रवृत्ति हिजो पनि थियो आज पनि छ । भोलि पनि रहने छ । जम्मा शक्ति केन्द्र सम्म पूग्ने समथ्र्य आफूस“ंग हुनु प¥यो । हिजोका शक्ति केन्द्र शिवशंकर रामकृष्ण,राधा सिता पार्वती थिए भने,आजका शक्ति केन्द्र बाबुराम प्रचण्ड,राम चन्द्र,केपी ओली ,माधव नेपाल,शुशील कोईराला यिनी आजका शक्ति केन्द्र हुन । हिजो उनीहरुको पूजा हुन्थ्यो आज यिनीहरुको पूजा हुने गरेको छ । हिजो उनीहरुको अघिपछि लाम लाग्ने गर्दथ्यो आज यिनीहरुको अघिपछि लाम लाग्ने गरेको छ । जनता हिजो उनीहरुका अघि पछि घुम्थे जनता आज यिनीहरुका अघिपछि घुम्ने गरेका छन । हिजोका शक्ति केन्द्र उनीहरु थिए ,आजका शक्तिकेन्द्र यिनीहरु हुन । शक्ति केन्द्रलाई खुसी नपारी किन कुने काम सिद्ध हुन सक्दैन ? हिजोका सामन्ती यदी उनीहरु हुन भने आजका सामन्ती यिनीहरु होईनन र ? परिवर्तन केही छैन । भ्रम मात्रै हो । मुर्ति परिवर्तन भएका छन । पूजित र पूजा पद्धतिमा परिवर्तन भएता पनि परिवृत्ति उही हो । फेरि हिन्दु धर्मको आलोचना गरिरहनु को के अर्थ हो त ?

kamal kafle

 हल्का फोटो खिचम भनेर